COPD
COPD is een ongeneeslijke longziekte. De luchtwegen zijn blijvend vernauwd. Daardoor werken de longen steeds minder goed. U krijgt last van hoesten, benauwdheid en slijm in de luchtwegen. Met de jaren wordt het moeilijker om genoeg lucht te krijgen. Zeker bij inspanning. Een stukje wandelen kost dan steeds meer moeite.
COPD komt door een blijvende (chronische) ontsteking van het slijmvlies in de luchtwegen. Rook of prikkelende stofdeeltjes in de ingeademde lucht veroorzaken die ontsteking. Wanneer u jarenlang rookt of schadelijke stofdeeltjes inademt op uw werk, raken uw luchtwegen steeds meer beschadigd. De schade is onherstelbaar.
COPD is een afkorting voor het Engelse Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Het is een verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem.
De oorzaken
COPD komt meestal door roken. Soms komt het doordat mensen lange tijd in een omgeving met veel steen-, metaal- of graanstofdeeltjes in de lucht hebben gewerkt. De rook of prikkelende stofdeeltjes veroorzaken een chronische ontsteking van het slijmvlies in de luchtwegen. Vooral de kleine vertakkingen van de luchtwegen en de longblaasjes raken hierdoor steeds meer beschadigd. De schade is blijvend: het slijmvlies herstelt zich niet meer. COPD komt niet door een allergie.
Het constateren van COPD?
De eerste klachten van COPD ontstaan vaak pas na het veertigste levensjaar.
- U krijgt last van hoesten en opgeven van slijm.
- Ademen geeft een piepend en brommend geluid.
- U wordt sneller kortademig en moe, vooral bij inspanning zoals traplopen.
- Verkoudheid, griep en longontsteking geven extra veel klachten en gaan minder snel over.
- Bij (ernstige) COPD kan uw conditie snel achteruit gaat. U valt dan af, uw spieren worden slapper en dunner en kleine stukjes lopen wordt dan erg vermoeiend.
Het kan zijn dat klachten als benauwdheid, hoesten en slijm opgeven onder bepaalde omstandigheden opeens veel erger worden:
- Bij verkoudheid, griep en andere luchtweginfecties (bij griep kunt u ernstig ziek worden).
- In prikkelende lucht zoals rook.
- Bij lichamelijke inspanning.
Het is overigens niet altijd duidelijk waarom de klachten toenemen.
Sommige mensen met COPD zijn bang om het benauwd te krijgen en durven zich haast niet meer in te spannen. Toch is het goed om te blijven bewegen en uw conditie zo goed mogelijk te houden.
Behandeling van COPD
Er bestaat geen behandeling waardoor COPD over gaat. U kunt wel uw klachten verminderen door u te houden aan een aantal leefregels (op tijd stoppen met roken, gezond eten en dagelijks bewegen) en door de voorgeschreven medicijnen te gebruiken. U gaat zich dan geleidelijk beter voelen.
Wat kunt u er zelf aan doen?
Door gezond te leven, kunt u uw conditie verbeteren en ervoor zorgen dat u zich fitter voelt.
Stoppen met roken
Stoppen met roken is het belangrijkste, in elk stadium van COPD. De chronische ontsteking van uw longen zal dan verminderen. U voorkomt zo nog ergere beschadiging, ook al merkt u niet meteen verbetering. Het kan enkele maanden duren voordat u minder gaat hoesten en minder slijm opgeeft. Verkoudheden en luchtweginfecties zullen dan ook minder klachten geven. Hierdoor verslechtert de conditie van uw longen minder snel.
Gezond eten
Zorg ervoor dat u gezond eet.
- Als u mager bent of gewicht verliest, let dan op dat u gedurende de dag genoeg eet. Neem minstens drie keer per dag een gezonde maaltijd. Op de huisartsenpraktijk kunt u bespreken wat u het beste kunt doen om aan te sterken of een gezond gewicht te houden. Een diëtiste kan u hier goed mee helpen.
- Bij overgewicht is het belangrijk om gezond te eten en meer te bewegen. Met een gezond gewicht voelt u zich fitter en heeft u meer energie. Dat kan enorm schelen bij kortademigheid.
Uitlokkende prikkels vermijden
Vermijd prikkels die u benauwd maken, zoals verf-, bak- en braadlucht. Daarom is goede ventilatie van uw woon-, slaap- en werkruimte belangrijk. Zorg ook voor een goede afzuiginstallatie in de keuken of zet het raam open tijdens het koken. Soms helpt het om van werk of hobby te veranderen om bepaalde prikkels te vermijden.
Voldoende bewegen
Bewegen is heel belangrijk voor mensen met COPD.
- Beweeg minimaal een half uur per dag. Ga bijvoorbeeld wandelen, fietsen of zwemmen. Stofzuigen, tuinieren en traplopen tellen ook mee.
- Wordt u van de inspanning kortademig? Laat u niet tegenhouden, oefen voorzichtig door. Uw conditie zal altijd verbeteren.
- Als de inspanning u erg veel moeite kost, kan onze fysiotherapeut u adviezen geven. Of u helpen met ademhalingsoefeningen, waardoor uw kortademigheid vermindert.
Wat kunnen wij voor u doen?
Wanneer u COPD heeft, komt u eenmaal per jaar naar de huisartsenpraktijk voor controle. U kunt hiervoor terecht bij onze centrumassistentes en praktijkondersteuners.
Zij vragen u dan een aantal dingen. Bijvoorbeeld hoe u zich voelt. Of u verschijnselen heeft die op een verergering van uw klachten wijzen? Misschien wijzen de verschijnselen er juist op dat u juist op de goede weg bent in het omgaan met uw aandoening.
Verder kijken we uw gewicht na.
Als nieuwe COPD-patiënt bezoekt u via de huisarts standaard een bezoek aan een van onze diëtistes. Zij adviseren u hoe u uw eet- en drinkgewoontes het best aan kunt passen aan uw aandoening.
Als het niet zelf lukt om meer te bewegen, kunt u zich aanmelden bij een sportclub. Onze fysiotherapeuten hebben ook een speciaal beweegprogramma voor COPD- en diabetespatiënten. Klik hier voor meer informatie.
Onze praktijkondersteuners hebben een speciale opleiding gevolgd om u te ondersteunen bij het stoppen met roken. Soms wordt dit programma ondersteund met medicijnen. De zorgverzekeraar vergoedt dit programma.
Medewerkers
